Kazernes in Leuven

Dit artikel is verschenen in het tijdschrift Loven Boven nr. 385 & 386 (2018-2019)

 

Kazernes in Leuven

Kristel Kouwer

Voor veel burgers spreekt het leven van militairen dikwijls tot de verbeelding. De combinatie van filmische heldhaftigheid, avontuur en heimwee naar geliefden hult ze in een onlosmakelijke zweem van romantiek. Doe daar de aantrekkingskracht van het dragen van een uniform bovenop en je zal merken dat het effect op hun omgeving zich niet onbetuigd laat.

Dat de realiteit hier ‘iets’ van afwijkt, zoals met vele gebeurtenissen in het leven, zullen evenveel (niet zo jonge) burgers, beamen. Zo was het alleszins ook in de lente van mijn volwassen leven, toen koppeltjes massaal van elkaar gescheiden werden door de obligatoire dienstplicht, die toen nog 12 maanden duurde. Scholieren, in de puberteit nog luidkeels meeschreeuwend in de antiraketten demonstraties, zouden een luttele drie jaar later, deze persoonlijke militaire interventie in hun jonge leven toch vanuit een iets ander standpunt bekijken. Vreemd toch dat alles verandert wanneer je persoonlijke leven geraakt wordt. Sommigen kozen radicaal voor burgerplicht en bleven hun jeugdige principes trouw. Het waren enkelingen. De meesten vervulden hun dienstplicht omdat dit er nu eenmaal bij hoorde en waren opgelucht dat het voorbij was. Anderen vonden er hun biotoop en maakten, al of niet noodgedwongen, de militaire wereld tot de hunne.

Als kind herinner ik mij nog dat in de kast het militaire uniform van mijn vader hing. Het kwam er nooit uit. Wel werd benadrukt, met een zekere trots, dat :”Hij korporaal-ambulancier was geweest”. De rang was belangrijk. Dat stond vast. En ik, ik speelde met de militaire knopen en insignes van de te klein geworden legerkledij en luisterde naar de verhalen, sommigen pakkend, sommigen grappig en enkelen hilarisch. Of het overdrijvingpercentage evenredig steeg met de vertelduur, heb ik nooit echt kunnen achterhalen. Het bleef alleszins een boeiend gespreksonderwerp op familiefeesten.

Zo was één van mijn tantes langs moederszijde gehuwd met een brandweerman. Het was de man van haar leven en ze hadden samen een enige zoon. Na een moeilijke jeugd, het ‘dienen’ bij verschillende ‘heren’, het werken voor de nonnetjes en later bij ‘Marie-Thumas’ zou helaas het geluk van haar huwelijk van heel korte duur zijn. Het was met één fatale slag voorbij. Nog in de fleur van haar jonge leven zou haar brandweerman verongelukken …en tot op het einde van haar lange leven bleef ze verder alleen.

En natuurlijk werd er ook af en toe geroddeld over iemand die men vaag kende, maar waarvan men vernomen had dat deze iets mispeuterd had. De juiste context kende men uiteraard niet. Het was allemaal van ‘horen zeggen’. Men ging dan automatisch wat fluisteren, de stemmen gingen naar omlaag en er werd gesuggereerd dat hij ‘nog in den bak zat’. Tijdens sommige gesprekken gebeurde het ook af en toe dat iemand werd verguisd. Dat was dan weer omdat hij ‘gezeten had’. Er waren dus kleine nuances ! En wanneer ik als Leuvens kind ongehoorzaam was (wat echt niet dikwijls gebeurde !), werd gedreigd met het uitleveren bij ‘Madam Sappin’, waarmee dan die beruchte Leuvense gevangenis bedoeld werd en het feit dat men mij dan ook nog eens zou moeten komen bezoeken met appelsienen, wat uiteraard, gezien de schande, geen optie was …

Ik twijfel er niet aan dat sommige taferelen uit dit verhaal herkenbaar zijn en dat enkele Leuvenaars zich misschien glimlachend aangesproken voelen … Hoe dan ook, of men nu militair, brandweerman, cipier of bajesklant was, al deze Leuvenaars dienden gekazerneerd. En laat dat nu precies zijn waarvan ik jullie, aan de hand van enkele prentbriefkaarten, wil laten genieten.

In het centrum van Leuven kon men vijf militaire kazernes vinden :

– de 4^de Pipe-Line Divisie Kazerne Tarweschoof in de Parkstraat

– het Administratief Centrum Kazerne Michotte eveneens in de Parkstraat

– de Infanteriekazerne De Bay in de Tiensestraat

– de rijdende Artilleriekazerne Sint-Maarten in de Rijschoolstraat

– de Witte Vrouwen kazerne tussen de Diestsestraat en de latere Rijschoolstraat

 

In de ruimere omgeving, waaronder Heverlee en Oud-Heverlee bevinden er zich nog twee kazernes :

– het Logistiek Centrum van de Landmacht Kazerne de Hemptinne in Heverlee

– het munitiedepot v/d 25^ste Logistieke Wing v/d Luchtmacht Kazerne Meerdaal

in Oud-Heverlee

 

Leuven is ook twee gevangeniskazernes rijk :

– de kazerne Leuven-Centraal in de Geldenaaksevest

– de Hulpgevangenis of kazerne Klein-Leuven in de Maria-Theresiastraat

 

Er is één Leuvense brandweerkazerne :

– de brandweerkazerne nu gelegen nabij UZ Gasthuisberg

Militaire kazernes

• Kazerne Tarweschoof

Oorspronkelijk lag op deze site een groot huis ‘de Kersauwe’ genaamd, gelegen in de tweede helft van de Naamsestraat, die toen nog Sint-Quitens straete of Heversche straete genoemd werd. Vandaar dat op sommige prentbriefkaarten dikwijls vermeld staat : ‘Caserne Gerbe de Blé – Rue de Namur’. Het bracht mij in verwarring omdat ik, zoals elke Leuvenaar, er van uitging dat de Kazerne Tarweschoof in de Parkstraat lag. Uiteindelijk ontdekte ik via wat speurwerk dat de vermelding van ‘Naamsestraat’ op oude postkaarten wel degelijk een historische achtergrond heeft en dat het hier effectief over de kazerne in de Parkstraat gaat. Zo stuitte ik tijdens mijn zoektocht ook op een geweldig leuke website over de geschiedenis van het militair vastgoed sinds 1830.

Neem maar eens een kijkje, het is absoluut de moeite waard : https://belgiummilitary.wordpress.com/

Het huis ‘de Kersauwe’ omvatte een grote tuin met aanhorigheden die reikte tot in de Parkstraat en werd later nog uitgebreid met verschillende gebouwen zowel gelegen aan de Naamsestraat, als aan de Parkstraat. Het volledige domein werd omgevormd tot het Vigliuscollege, waarvan de inhuldiging plaatsvond op 19 oktober 1569.

Na een tijdelijke sluiting van de universiteit werd het college in 1805 overgedragen aan de Stad met recht op genot door de staat. Het college werd verbouwd en kazerne Gerbe de Blé (tarweschoofkazerne) was een feit. Vanaf 1835 kreeg de tuin een centrale poortdoorgang naar de Parkstraat.

• Kazerne Tarweschoof in de Parkstraat

Het symbool van de tarweschoof verscheen reeds sinds 1569 in het blazoen van de oorspronkelijke eigenaar Wigle (Viglius) van Aytta (1507-1577). Tot op de dag van vandaag prijkt dit ornament boven de toegangspoort van de kazerne, waaraan het ook zijn naam ontleent.

1

Postkaart 1. Kazerne Tarweschoof te Leuven, uitgeverij Gustave Meyer te Leuven, nr  10 79071. Deze kazerne bevindt zich in de Parkstraat te Leuven en is onder de Leuvenaars vooral bekend als ‘de Pipe-Line’. De vierde Pipe-Line divisie voert er sinds 1957 haar NAVO taak uit, als enige Belgische divisie. De naam Pipe-Line verwijst naar het 6000 km lange netwerk van pijpleidingen waardoor militaire brandstof kan getransporteerd worden en dat door de NAVO werd uitgebouwd. De Leuvense divisie neemt, samen met de andere Europese aangesloten landen, het beheer van deze pijpleidingen voor NAVO‑gebruik voor hun rekening. Via dit Centraal Europees Pipe-linesysteesteem (CEPS) kan bijvoorbeeld militaire brandstof vanuit een bepaalde Europese haven naar België gepompt worden. Zo bestaan er opslagplaatsen, vliegbases, pompstations en aftappunten die allemaal Europees beheerd worden en waarvan in Leuven de enige Belgische commandopost is gehuisvest. Wie dacht dat er door de Leuvense ondergrond ook effectief NAVO pijpleidingen lopen, moet ik teleurstellen. Er komt geen enkele pijpleiding voorbij. Bovendien gaan we geen kotbazen op lucratieve ideeën brengen !

	Deze postkaart werd afgestempeld te Leuven op 13 augustus 1912 tussen 23 en 24 uur ; is toegekomen te Brussel op 14 augustus 1912 tussen 04 en 05 uur en kreeg een afleverstempel van de postbode met nummer 723 en werd verstuurd naar – heel toepasselijk – de Boulevard Militaire 207 te Brussel. 1c
	De Franstalige correspondentie naar de juffrouwen te Brussel gaat over een bedanking voor een postkaart en excuses voor het niet kunnen langskomen met de reden hiervoor en ook een klein woordje hoe het met de afzender en zijn familie gaat.

• Kazerne de Bay in de Tiensestraat

2                    3

Postkaart 2.

Infanteriekazerne Tiensestraat te Leuven. uitgeverij Ed. Nels-Thill Bruxelles, série 36, n° 47, gelopen en verstuurd naar Borgerhout, met verwijderde postzegel. Links op de postkaart was de lange witte muur met toegangspoort en wachthuisje van de infanteriekazerne van Leuven. Oorspronkelijk was het echter een college voor theologiestudenten. De stichter van dit Baius college was Egidius de Bay, die met het geld van de erfenis van zijn oom en met eigen middelen in 1614 het huis aankocht. Dit verklaart dan ook de naam van de kazerne. Er was ook nog een tweede college, college de Winkeli, gelegen tussen de Tiensestraat en het Hogeschoolplein. Beide colleges bevonden zich op één site, daarom werd dit domein ook wel omschreven als de kazerne de Bay-de Winkeli of ‘de Grote Kazerne’.

Het gebouw frontaal op de kaart was het erf Vanden Calstere. De pomp noemde dan ook toepasselijk de Calsterput. Het gebouw kreeg verschillende bestemmingen, waaronder college, militair gebruik en stadsschool nr. 1. De kazerne en de school werden in 1957 gesloopt. Er kwam een winkelgalerij, een hotel en een nieuw stedelijk zwembad, dat … jazeker, in 2006 eveneens gesloopt werd en vervangen door een exclusief wooncomplex.

Postkaart 3.

H.N. à A. 1071, niet gelopen. Ook deze prentbriefkaart toont de kazerne de Bay in de Tiensestraat, maar met ditmaal het militair wachthuisje op de voorgrond en de Calsterpomp op de achtergrond. De militair van dienst heeft post gevat naast het wachthuisje met het geweer op de schouder, in aanwezigheid van een aantal collega’s militairen en een bende kinderen. Op de prentbriefkaart werd het regiment van de 10^de linie vermeld. De militairen die gekazerneerd werden in de Bay werden tussen 1900 en 1913 naar Luik overgeplaatst. En tussen 1874 en 1880 zou de kazerne dienst doen als depot van het 1^ste regiment Jagers te Voet. Dit betekent dat de weergave op deze prentbriefkaart zich situeerde tussen 1880 en 1900.

De hieronder getoonde postkaart 4 was geen Leuvense kazerne. Toch vond ik het de moeite waard om ze binnen de context van de kazernes te tonen. Het was het voormalige militair hospitaal, ondergebracht in wat nu college De Valk (faculteit Rechten) is. Het militair hospitaal lag recht tegenover kazerne de Bay.

4

Postkaart zonder vermelding uitgever, gelopen, met verwijderde postzegel en verstuurd vanuit Leuven naar een korporaal van het derde linieregiment in Oostende.

• Kazerne Sint-Maarten in de Rijschoolstraat

5

Postkaart 5 toont de kazerne Sint-Maarten te Leuven met frontaal zicht vanuit de Rijschoolstraat., uitgeverij Office Tout-Louvain, série D, n° 6, gelopen met afstempeling Louvain op 12-10-1903 tussen 12.00 en 13.00 uur naar een juffrouw in het Institut Royal te Messines. Een groepje jongetjes op klompen toonde veel interesse in het gebeuren.

 

6

Postkaart 6. Kazerne St-Maarten, uitgeverij Nels-Thill, série 36, n°15. Het kazernecomplex was tussen 1433 en 1797 een klooster, tot Jozef II deze priorij afschafte en liet ombouwen tot kazerne. Vanaf 1797 werd het door de Franse Republiek geclaimd. De Stad Leuven kreeg het op 23-04-1810 terug door een decreet ondertekend door Napoleon. Door zijn uitgestrektheid was het prima geschikt voor de cavalerie. Deze kazerne kon 850 militairen en 760 paarden huisvesten.

6

De postkaart 6, gedateerd op 17.12.1922, betrof militaire post, de letters SM staan voor Service Militaire. Er was een afstempeling te Leuven op 18.12.1922 tussen 07 en 08 uur. Het was een correspondentie tussen twee broers, waarvan de bestemmeling behoort tot de nationale provoost Rijkswacht. Dit was een formatie van de Franse nationale gendarme gestationeerd buiten het Frans grondgebied, zoals hier te Crefeld in Duitsland. Het ging over een bedanking voor een gift èn een eventuele toekomstige gift.

7

Postkaart 7. Artilleriekazerne Leuven, uitgeverij P.J. Flion, Bxl Nord n°24. De kazerne St.-Maarten werd 2 keer door brand geteisterd : een 1^ste keer in 1865 vatten alle stallingen vuur en een 2^de keer in 1920 een gedeelte van de stallingen. Beide keren werd alles heropgebouwd. Tussen 01.07 en 12.12.1956 werd de St.-Maarten kazerne ontruimd en werd ze door de Stad verkocht aan een bouwmaatschappij. Op 07.11.1956 besliste men tot volledige sloop.

7

Deze postkaart 7 heeft gelopen met afstempeling te Leuven op 14.08.1924 tussen 15 en 16 uur met bestemming Drukkerij Oordegem. Het betrof m.i. een militair gekazerneerd in de St.-Maarten kazerne die, volgens het kaartje, naar Beverlo overgeplaatst werd. Daar bevond zich immers ook een uitgestrekt militair domein in de buurt van Leopoldsburg.

8

Postkaart 8. Artillerie te paard, St.-Maarten kazerne Leuven, Nels-Thill, uitgeverij Office Tout-Louvain. De sloopwerken van de St.-Maarten kazerne zijn begonnen op 21 november 1956 en waren pas in het najaar van 1960 beëindigd en dit voor de oprichting van wat vandaag de dag wooncomplex St.-Maartensdal is, een woonproject bestaande uit 4 hectaren en 817 sociale appartementen. De ondertussen uitgevoerde renovatiewerken duurden 16 jaar, van 1998 tot september 2014.

Deze postkaart 8 heeft gelopen met afstempeling te Leuven op 03.01.1925 tussen 14 en 16 uur. Het betrof een correspondentie van een majoor aan één van zijn militairen van de 3^de compagnie, 4^de divisie, waarbij hij hoopte dat hij tevreden was en het hem speet dat hij voor hem niet meer kon doen.

9

Gekleurde prentbriefkaart 9: manege en artilleriekazerne Leuven, zonder vermelding uitgever, gelopen met afstempeling te Leuven op 24.02.1914 en verstuurd naar een juffrouw te Luik met ondertekening van één enkel initiaal ‘A’.

10

De achterzijde van deze postkaart 10 bevat een bericht van een kleinzoon onder militaire dienst in Soest (BPS1 Belgische Post v/d Strijdkrachten) aan zijn opa, majoor L. De Corte, gekazerneerd in de St.-Maarten kazerne te Leuven. De kaart werd afgestempeld op 15.09.1952 te 11 uur. Samen met beste wensen, beklaagde de kleinzoon zich erover dat hij ofwel zijn tijd verloor, ofwel orders kreeg die geen echte orders waren. Hij vroeg zich af wat zijn missie was en hoe hij deze diende te vervullen. De voorzijde was een zicht van de marktplaats in Soest.

11

De achterzijde van deze postkaart 11 was een militaire zending met beste herinneringen van de kwartiermeester van de 1^ste compagnie (1° Cie QM) verstuurd via de Belgische Post van de Strijdkrachten in Soest (B.P.S.1.) onder de Strijdmacht België Duitsland (F.B.A. Force Belge Allemagne) en dit nogmaals naar Majoor De Corte en zijn officieren van de St.-Maarten kazerne te Leuven. De postkaart werd afgestempeld op 25.04.1952. De voorzijde was een zicht van de brug en de dam van de Möhne-See in Günne bij Kreis, Soest.

12	13
Postkaart 12 St.-Maartensdal, J.V.d.B.155/4, uitgeverij FISA, printed in Spain, niet gelopen, sociale woningbouw op de vroegere kazernesite.	Postkaart 13 St.-Maartensdal, 2272, uitgeverij Lander, Eupen, niet gelopen, met eerste dagstempeling op 02-10-1982 voor 75 jaar scouting St.-Amandsberg.

• Kazerne de Hemptinne in Heverlee

Prentbriefkaart kwartier de Hemptinne te Heverlee, uitgeverij Juva, Bruxelles, gelopen met afstempeling Leuven, 19.11.1966 tussen 10 en 11 uur.

Het is overduidelijk dat in de sixties militairen in Heverlee zwaar belastend werk uitvoerden, waaronder minigolf met tactische strategie …!

Gevangeniskazernes

• De hulpgevangenis of Kazerne Klein Leuven in de Maria-Theresiastraat

In de Brusselsepoort van de eerste stadsmuur was tijdens de Franse periode een arresthuis ingericht. Tijdens de Hollandse periode verhuisde dit naar de Diestsepoort en bleef er ook na de Belgische onafhankelijkheid (1830) gevestigd. De ongezonde leefomstandigheden in de Diestsepoort bleken echter onverenigbaar met de hervorming van het Belgische gevangeniswezen door Edouard Ducpétiaux (1804-1868), waardoor de bouw van een nieuw arresthuis zich opdrong. De hulpgevangenis van Leuven werd gebouwd tussen 1866 en 1869 en werd dan ook gebouwd volgens het Ducpétiaux-model, dus in stervorm. Het werd in de eerste plaats gebouwd als arresthuis, hoewel er ook gedetineerden verbleven en er eveneens een psychiatrische afdeling bestond. De naam hulpgevangenis werd pas op het einde van de 19^de eeuw gebruikt, enerzijds om het te onderscheiden van de centrale gevangenis aan de Geldenaaksevest en om te verwijzen naar haar functie als ondersteuning van de correctionele rechtbank van Leuven. Anderzijds zou de Franstalige naam ‘prison secondaire’ al snel leidden naar de Leuvense vertaling, ‘het klein gevang’ of ‘Leuven-hulp’. Het mannengedeelte telde 204 cellen en 28 afzonderingscellen, het vrouwengedeelte telde 31 cellen en er waren zes vertrekken voor verpleging. Het poortgebouw bevatte de woningen van de twee gevangenisdirecteuren. In het oude gevangenisregime werd de permanentie van het gevangenisbestuur afwisselend verzekerd door twee directeuren. De vrouwenvleugel, waar tot 1966 vrouwelijke gedetineerden verbleven, is nog steeds in onbruik, samen met het bijbehorende deel van de zusters die de vrouwenvleugel bewaakten. De vrouwelijke gedetineerden die in ‘het klein gevang’ verbleven, verhuisden immers in 1966 naar de gevangenis van Vorst.

14

Prentbriefkaart 14 toont ‘Het Huis van Bewaring’ te Leuven, onder de Leuvenaars gekend als ‘Het Klein Gevang’, zonder vermelding uitgeverij, niet gelopen.

15

Prentbriefkaart 15; De hulpgevangenis te Leuven, zonder vermelding uitgever, gelopen met datumafstempeling Louvain Station op 04.08.1903 tussen 12 en 13 uur en verstuurd naar een juffrouw in Berchem, Antwerpen zonder verdere vermelding.

• De Centrale Gevangenis op de Geldenaaksevest

De overgang van de 19^de naar de 20^ste eeuw was in België een sociaal bewogen periode. De Belgische arbeiders, waarvan de meesten een armoedig bestaan leidden, werden getroffen door een zware economische crisis. De werkomstandigheden in de fabrieken waren hard en rechteloos. Dit was de tijd waarin de pas opgerichte arbeidersbewegingen hun eerste grote strijd aangingen. Ook in Leuven brak opstand uit. De arbeidersklasse roerde zich. Twee glasblazers, actieve en populaire leden van de Union Verrière, Oscar Falleur (secretaris-verslaggever van de socialistische krant Le Peuple) en Xavier Schmidt (net ontslagen door zijn baas Baudoux) werden als voorbeelden gesteld. Het proces over de brandstichting in de glasfabriek Baudoux en in het kasteel van de eigenaar werden aangegrepen om de vakbond te onthoofden. Er kwam een proces. De overheid zag nauwlettend toe op de samenstelling van de jury. Het Hof verklaarde de twee kopstukken schuldig aan “het aanzetten tot plunderen en schending van het recht op arbeid”. Ze werden beiden in de lente van 1886 tot twintig jaar dwangarbeid veroordeeld en in Leuven Centraal opgesloten. Dit was de zwaarst mogelijke straf voor dit soort delicten. Het lot van de gevangen deed opstand en geweld oplaaien onder de arbeiders. Er werd in de gevangenis gevreesd voor het leven van Schmidt. Om de gemoederen te bedaren en een bloedbad te voorkomen, stelde toenmalig minister van justitie Jules Lejeune alles in het werk om de betrokken gedetineerden uit Leuven Centraal vrij te krijgen. Minister Lejeune had met de gedetineerden een gesprek. Uiteindelijk konden, Falleur, Schmidt, de anarchistische leider Wagener en nog een aantal veroordeelden als eersten genieten van de eerste voorwaardelijke invrijheidsstelling; of hoe Leuven Centraal als eerste gevangenis betrokken was bij wat uiteindelijk de Wet-Lejeune zou worden.

 

  16   

Prentbriefkaart 16.

De Centrale Gevangenis te Leuven, uitgeverij Ed. Nels, Bruxelles, Serie 36 No. 26, gelopen met afstempeling 16b te Louvain op 15 september 1909 tussen 12 en 13 uur en verstuurd naar Brusthem bij St.-Trond met ondertekening ‘tante’. Deze gevangenis werd gebouwd tussen 1856 en 1860 langs de Geldenaaksevest. Deze vest was toen in het midden nog een wandelboulevard en aan de buitenzijden was een strook voorzien voor de verplaatsingen per paard en kar. Deze gevangenis was voorzien voor mannelijke gedetineerden die een lange straf moesten uitzitten.

17

Prentbriefkaart 17. De Centrale Gevangenis te Leuven, uitgeverij E.V., Bruxelles,niet gelopen; let op de leuke animaties op de wandelboulevard.

18

Prentbriefkaart 18. Centrale Gevangenis Leuven met recent aangeplante kastanjebomen, uitgeverij V.E.Q. nr. 457, gelopen 18b met verwijderde postzegel. De afstempeling werd wel bovenaan in potlood vermeld, nl 22.09.1903 tussen 10 en 11 uur. De prentbriefkaart werd verstuurd naar Aalst met afstempeling Alost en datumstempel 22.09.1903 tussen 15 en 16 uur en werd besteld aan een mejuffer te Aalst met afgiftestempel 2 door de postbode. Bemerk ook de extra vermelding ‘bij hare ouders’, wat toch wel iets wil zeggen over de tijdgeest van die periode.

Ook de vermelde tekst refereerde naar een situatie die niet ten volle kon uitgesproken worden :”L.t. hare oog blijft zoo vast gesloten als deze poort. Heden namiddag komen wij tuis. Dan zal zu misschien seffens vragen”. De Centrale Gevangenis van Leuven werd gebouwd ter vervanging van de overbevolkte en onhygiënische instelling van Sint-Bernards te Hemiksem. Er werd voor de nieuwe inplanting geopteerd voor de stad Leuven omwille van haar centrale ligging in het land en haar gemakkelijke bereikbaarheid door de pas aangelegde spoorlijn Leuven-Mechelen (1837) en het nieuw gebouwde station (1839-1840).

       19        20

Prentbriefkaart 19. De strafinrichting te Leuven, uitgeverij JPS, nr 43, niet gelopen. Bijzonder aan deze prentbriefkaart zijn de bezoekers aan de ingang van de gevangenispoort. Op de meeste oude prentbriefkaarten van Leuven Centraal vindt men nauwelijks mensen. Bemerk hier ook dat de aarden Geldenaaksebaan ondertussen werd gekasseid, wat doet vermoeden dat het hier rond 1950 was. Niettemin had de fotograaf, toch drie mannen bereid gevonden tot vereeuwiging aan de gevangenispoort van Leuven. Het rechthoekig ommuurde gevangenis-domein was 30,47 are. Bij de bouw van Leuven Centraal werd voorzien in een driehoekige binnenplaats voor de doodstraf met de guillotine. De plek werd evenwel nooit gebruikt. Toch bleef in het vernieuwende gevangenismodel van Ducpétiaux deze oude praktijk aantoonbaar aanwezig.

Prentbriefkaart 20 toont eveneens Leuven Centraal, uitgeverij Nels, Bruxelles, Serie 36 No. 26, gelopen 20b met afstempeling te Louvain station op 16.06.1903 tussen 16 en 17 uur, verstuurd naar een juffrouw uit Brussel, zonder verdere vermelding. Het beeld van deze prentbriefkaart werd vermoedelijk genomen tijdens het begin van de herfstperiode, gelet op de bladeren op de modderige aarden Geldenaaksevest. Het beeld werd genomen richting Park-poort waardoor de lange gevangenismuur in beeld kwam. Voor de gevangenis had een geüniformeerde bewaker post gevat.

21

Prentbriefkaart 21 toont de omvergevallen gevangenismuur van Leuven Centraal, veroorzaakt door de grote overstromingsramp van 14 mei 1906, uitgeverij L. Lagaert, B. – N. 4, gelopen 21b met afstempeling te Louvain station op 21.05.1906 en verstuurd naar een juffrouw te Ukkel, zonder verdere vermelding. Binnen de bestaansgeschiedenis van Leuven Centraal was het omvervallen van de muur van de zo solide gevangenis één van de markantste feiten. Door de overstromingsramp van 14.05.1906 (zie LoBo jg. 63 nr. 383) viel de buitenmuur aan de kant van de Dekenstraat over een lengte van 175 meter omver. Militairen werden opgeroepen om de wacht op te trekken, wat we op deze prentbriefkaart dan ook kunnen zien; dit alles onder de nieuwsgierige en bezorgde blikken van de Leuvense bevolking.

21